Madencilik sektöründe sunduğu ürün ve hizmetlerle öne çıkan MTM Makina’nın, “Air XD Vaka Çalışması” başlığı altında bulunan “Toz İzleme Sürecinin Yüksek Doğruluk Seviyesindeki Verilerle İyileştirilmesi” adlı makaleyi sizlerle paylaşıyoruz.
1974 yılından beri müşterilerine madencilik, kırma-eleme, cevher zenginleştirme, endüstriyel mineraller, tünelcilik, sondaj, petrokimya endüstrisi, havacılık, petrol ve gaz endüstrisi, endüstriyel uygulamalar ve daha birçok diğer sektörde ihtiyaç duydukları ekipmanları tedarik eden MTM Makina, temsilcilik, satış, pazarlama, devreye alma ile servis hizmetlerini başarıyla yürütüyor. MTM Makina sadece satış ve servis süreçlerinde değil, kullanıcıların çalışmalarını verimli bir şekilde gerçekleştirmesi için bilgilendirici çalışmalar da yapıyor. Bu kapsamda MTM Makina’nın Air XD Vaka Çalışması: “Toz İzleme Sürecinin Yüksek Doğruluk Seviyesindeki Verilerle İyileştirilmesi” makalesini sizlerle paylaşıyoruz.
Özet
Trolex / Ingiltere firmasi imalatı Air XD cihazı, havadaki toz partiküllerini dinamik ve gerçek zamanlı olarak saymak ve boyutlandırmak için optik partikül sayma teknolojisini kullanır. Bu cihaz sayesinde çalışanların maruz kaldığı toz miktarının ölçümleri yapılabilmektedir. Çalışanların soluduğu tozlar, solunum sistemi üzerinde tahribata sebebiyet verip çalışanların hayatını riske etmektedir. Bu yöntemin belirli bir izleme süresi içindeki toplam maruziyeti ölçen geleneksel izleme tekniklerine kıyasla pek çok avantajı vardır. Süreç izlemesinin sunduğu en önemli avantaj verilerin zaman damgalı olması, yüksek zamansal çözünürlüğe sahip olması (10 saniyeye kadar) ve yüksek solunabilir toz partikülü seviyelerini belirli bir faaliyet veya süreçle ilişkilendirecek şekilde kullanılabilmesidir.
Güçlükler
Bu raporda kullanılan veriler bir maden işletmesinde gerçekleştirilen Air XD denemesinden elde edilmiştir. Denemenin gerçekleştiği alanda 1 mikronm ile ~ 50 mikronm arasındaki kristal silika rafine edilmekte ve paketlenmektedir. Bu süreçte hem öğütme işleminin bir yan ürünü olarak hem de müşterilerin bitmiş ürün olarak ihtiyaç duyduğu öğütülmüş silikanın boyutu nedeniyle solunabilir kristal silika (RCS) ortaya çıkmaktadır.
Bu müşteri Air XD teknolojisini öğütme sürecinin izlenmesinde, süreçte düzeltilebilecek kayıpların belirlenmesinde ve dolayısıyla çalışanlarının genel maruziyet seviyesinin azaltılmasında yardımcı olarak kullanmaktadır. Tesiste çok sayıda dikey değirmen bulunmaktadır ve bu değirmenler farklı seviyelerde giderek incelen boyutlarda silis üretmektedir. Air XD üniteleri değirmenler boyunca beş farklı seviyede yerleştirilmiş olup farklı alanlardaki maruziyeti izlemek ve olası kaçakların yerini tespit etmek için kullanılmaktadır.
Air XD hangi amaçla kullanılmıştır?
Bu raporda verilen örnekler, müşterinin Air XD’yi kullanarak süreç hakkında değerli veriler toplayabildiği iki alanı vurgulamaktadır. Bunlardan ilki, Air XD ile elde edilen verilerle vurgulanan bir süreç iyileştirme/düzeltme örneği iken ikincisi, gerçek zamanlı verilerin iş sağlığı izlemesinde sunduğu faydaları göstermektedir.
Bu verilerin Air XD genel amaçlı toz partikülü monitörü kullanılarak toplandığını belirtmekte yarar vardır. Bu nedenle RCS (solunabilir kristal silika) ile diğer partikülleri ayırt edemeyiz. Tesisteki ortamın ve süreçlerin iyi anlaşılması nedeniyle, ortamdaki partikül maddelerin çoğunun RCS olduğunu varsayarak ölçümler yapılmıştır. Bu sayede Air XD’nin tescilli Trolex çevre veri tabanı kullanılarak belirli bir ortama uyarlanması mümkün olmuştur. Bu da verilerden daha yüksek düzeyde doğruluk seviyesinin elde edilmesini ve daha gerçekçi sonuçların çıkarılmasını sağlamıştır.
Air XD kullanıldıktan sonra neler bulundu?
Aşağıdaki örnekler, silis öğütme işlemi sırasında 24 saatlik bir süre boyunca toplanan gerçek zamanlı toz partikülü madde (PM) değerlerini göstermektedir. Grafikler PM10, PM4.25, PM2.5 ve PM1 verilerini göstermektedir. Bunlar, partiküllerin farklı bant boyutlarındaki çaplarını göstermektedir. Gravimetrik örneklemede 10 µm filtre ile yakalanan partikül PM10’a, 4,25 µm filtre ile yakalanan partikül PM4.25’e, vd.. eşdeğerdir.
Çevresel izlemede yaygın olarak PM10 kullanıldığından bunlar yararlıdır. PM 4.25 ise ISO 77081 standardında, akciğerin alt gaz değişim bölgesine nüfuz eden ve bu nedenle zarar verme potansiyeli en yüksek partikül olarak tanımlanmaktadır. İş güvenliği mevzuatı çoğunlukla PM10 maruziyetinin izlenmesini öngörmektedir.
Örnek 1 – Süreç İzlemesinin Yararları
Bu örnek, gerçek zamanlı partikül izleme verilerini öğütme işlemiyle ilişkilendirebilmenin sunduğu avantajları göstermektedir. Veriler partikül seviyelerinin 00:00 – 03:00 ve 14:00-19:00 saatleri arasında sürekli arttığını göstermektedir. Bu saat aralıkları şirketin değirmenin faaliyette olduğu zamanlara tekabül etmektedir.
Yararları
Air XD’nin faydalarından biri, yüksek zamansal çözünürlüğe sahip zaman damgalı veriler sağlamasıdır. Makine vardiya sonunda kapatıldıktan sonra havada yüksek partikül madde konsantrasyonlarının mevcut olduğunu göstermesi nedeniyle bu özellik yukarıdaki örnekte özellikle faydalıdır. Bu artışın nedeninin, değirmende kullanılan emiş sisteminin, değirmenin çalışması sona erdikten sonra bölgeye bir toz bulutu salması gerçeğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Değirmen çalışma programı ekstraksiyon işleminin değirmenin kapanmasından sonra 15 dakika daha devam edecek şekilde değiştirilmesiyle bu sorun hızla çözülmüştür.
Örnek 2 – İşyeri Maruziyeti Hassas İzlemesi
Bu örnek, gerçek zamanlı izlemenin geleneksel maruziyet izlemesine göre avantajlarını göstermektedir. İş güvenliği mevzuatına göre 8 saatlik bir vardiya boyunca ortalama RCS maruziyet sınırı 0,1 mg/m3’tür, bu sınır çizim üzerinde siyah noktalı bir çizgi olarak gösterilmektedir. Ayrıca solunabilir partikül oranını (PM4.25) gösteren gerçek zamanlı verilerle birlikte tüm verilerin 15 dakikalık ve 8 saatlik hareketli ortalamaları da çizilmiştir.
Sonuç nedir?
En önemli sonuç, geleneksel izleme örneğinde 06:00 (vardiya başlangıcı) ile 14:00 saatleri arasında toplanan verilerden yasal sınırın altında bir maruziyet seviyesinin tespit etmiş olmasıdır. Ancak tam zamanlı izlemede gerçekte parçacık seviyelerinin bu seviyenin oldukça üzerine çıkmasına neden olan birkaç olayın olduğu görülmektedir.
Daha da önemlisi, 15 dakikalık ortalama, bu ani yükselmeler etrafında yasal sınırın üzerindeki sürekli yüksek seviyelere çıkıldığını göstermektedir ve bu da o sırada süreçteki herkes için çok daha fazla maruziyet anlamına gelmektedir. Önceki örnekte olduğu gibi, bu uç değerler öğütme işleminin belirli bölümleriyle uygun şekilde ilişkilendirilmiştir.
Sizler de işyerinizde tozlu ortamlarda çalışanlarınızın maruz kaldığı toz miktarını izlemek ve azaltmak isterseniz, Trolex imalatı toz ölçüm cihazlarına Türkiye tek yetkili distribütörü MTM Makina Ticaret firması aracılığı ile erişebilirsiniz.